Herkes çocuğunun öz güven sahibi olmasını ister. Ama maalesef öz güven öyle kendiliğinden oluşmaz. Doğuştan da gelmez. Çocuğunuzun öz güven sahibi olmasını istiyorsanız biraz emek harcamanız gerekiyor.
Öz güven sahibi çocuklar yetiştirmek için;
1.Onlara sevginizi gösterin. Çocuklar sevildiklerini bilmek isterler. Çocuğunuzu sevin. Sevginizi küçük ödüllerle, sevgi sözcükleriyle, sarılarak ve öperek gösterin. Sevginizi herhangi bir koşula bağlamayın. “Yaramazlık yapmadığın için seni seviyorum” gibi cümlelerden kaçının. Çocuğunuzla çok zaman geçirdiğinizde onunla yeterince ilgilendiğinizi düşünebilirsiniz. Fakat önemli olan çok zaman geçirmek değil, kaliteli zaman geçirmektir. Çocuğunuzla kaliteli zaman geçirmeye özen gösterin.
2. Öğretin ve kendi başlarına öğrenmelerine izin verin. Çocuklar büyüdüklerinde evde keşif yolculuklarına çıkarlar. Özellikle mutfak dolapları en çok ilgilerini çeken yerler arasındadır. Bazı aileler çocuklarının ortamını keşfe açık hale getirirken, bazıları çocuklarını çeşitli gerekçelerle bu keşiften mahrum bırakır. Eğer çocuklar bu dönemde güvenli bir şekilde oynayabilir ve merak yeteneklerini geliştirebilirse, çocukların kabiliyetleriyle birlikte öz güvenleri de gelişir. Aileler, çocuklar için yeteneklerini geliştirebilecek alanlar oluşturabilirler. Örneğin çocuklarının ev işlerinde (yemek yapma, temizlik, yatağını düzeltme gibi) kendilerine yardım etmesine izin verebilirler. Burada amaç çocuğun yaptığı şeyleri mükemmel yapması değil, kontrol duygusunu artırmaktır. Bu süreçte çocuk eğlenmeli, ebeveynler ona destek olmalıdır.
3. Küçük hayır işlerinde bulunmalarını ve başkalarına yardım etmelerini sağlayın. Çocuklar başkalarına yardım ettiklerinde hem öz güven kazanırlar hem de sosyal ilişkilerini geliştirmek adına önemli bir adım atmış olurlar. Başkalarına yardım etmek, çocuklarda empati yeteneğinin de gelişmesini sağlar. Burada önemli olan her çocuğu kendi sahip olduğu imkanları ve yetenekleri kullanarak bir diğerine faydalı olması için cesaretlendirmektir.
4. Hayatın kurallarını anlatın. Hayatımızda sahip olduğumuz rutinler zamanı, sınırlar ise davranışları yapılandırır. Bunu bir oyunun kuralları gibi düşünebilirsiniz. Kurallar olmasa oyunlar oynanabilir mi? Hayatın kurallarını da bir oyunun kuralları gibi sunmak hem çocukların hem de ebeveynlerin işini kolaylaştıracaktır. Özellikle bilgisayar çağının teknolojik çocukları için böyle bir yaklaşım daha isabetli olabilir. Hayatın kurallarını bilen çocuklar hayatı daha kolay içselleştirebilirler. Çocuk hayata dair bilgi sahibi olduğunda kendini daha yeterli hissedecektir. Fakat maalesef bu bilgi kendiliğinden gelmez. Genellikle el yordamıyla öğrenilir. Çocuk, davranışları karşısında aldığı tepkilere bakarak o davranışın doğru ya da yanlış olduğuna karar verir. Ebeveynler bu konuda çocuklarına açıklamalar yaparak yardımcı olmalı, hayatın günlük rutinlerini, hangi davranışların nerede uygun olup nerede uygun olmadığını açıklayıp daha sonra çocuklarına geri bildirimde bulunmalılar. Fakat bunlar yapılırken dayatmalara, sert tutumlara girmekten kaçınılmalı.
Yukarıda yazılan dört madde öz güvenin temel taşlarını oluşturmak adına önemlidir. Peki çocuklar neden öz güvenli olmalı? Çünkü öz güvenli çocuklar kendilerini daha iyi hissederler, çevreleriyle ilişkileri daha iyidir, uygun davranışlar sergilerler ve çevrelerinin daha çok farkında olurlar. Özetle öz güven sahibi çocuklar, gelecekte iş ve özel hayatlarında başarılı yetişkinler olurlar.
Sevgilerimle,
Meryem Şanlı
Article by: Gary Direnfeld, MSW, RSW. Gary Direnfeld is a child-behavior expert, a social worker, and the author of Raising Kids Without Raising Cane.